Утылізацыя смецця – надзённая праблема, развязак якой дакранаецца кожнага і павінен праходзіць у пастаўленым законам парадку. Менавіта ў адпаведнасці з дзейным заканадаўствам жыхары населеных пунктаў абавязаны складаць дамовы з УП «Камунальнік» на вываз смецця з прысядзібных тэрыторый. І калі з жыхарамі шматкватэрных хат праблемы заключэння такіх дамоў не існуе, то ў прыватным сектары, асабліва на сяле, ёсць пытанні.
Часта можна ўбачыць, як людзі з прыватнага сектара на вазку ці аўтамабілі прывозяць на кантэйнерную пляцоўку мяшкі са смеццем. Без усялякага сораму некаторыя гараджане зносяць і складуюць каля кантэйнераў старую мэблю, сантэхніку, побытавую тэхніку, а часам прымудраюцца ўсё гэта «уціснуць» у кантэйнер для камунальных адкідаў. «І нічога страшнага не адбудзецца, калі выйдзе з ладу маніпулянт кантэйнеравоза ці будзе пашкоджаны кантэйнер». І калі да такіх «гаспадароў» прыходзілі працаўнікі ЖКГ і прапанавалі скласці дамова на вываз камунальных адкідаў, то часта чулі, што грамадзяне сваё смецце быццам бы спальваюць, закопваюць, а то і зусім не маюць побытавых адкідаў.
Закон Рэспублікі Беларусь «Пра абарону праў спажыўцоў жыллёва-камунальных паслуг» (далей – Закон) агадвае абавязковасць заключэння дагавору на аказанне асноўных жыллёва-камунальных паслуг не толькі для выканаўца, але і пры пэўных умовах – для спажыўца. Паводле абзаца другога часткі другога артыкула 18 Закона, спажывец абавязаны скласці дамову на аказанне асноўных жыллёва-камунальных паслуг.
У адпаведнасці з пералікам асноўных жыллёва-камунальных паслуг паслуга па вывазе і абясшкоджванні цвёрдых побытавых адкідаў з'яўляецца асноўнай і апынаецца насельніцтву ў абавязковым парадку. Пазбавіць такой паслугі свайго абанента ЖКГ можа толькі ў тым выпадку, калі не ў стане зрабіць дадзенай паслугі з прычыны нябытнасці тэхнічных сродкаў.
Абавязкі і адказнасць грамадзянаў па звароце з камунальнымі адкідамі прапісаны таксама ў Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь. Артыкул 55 Асноўнага закона краіны абвяшчае: «Ахова прыроднага асяроддзя – абавязак кожнага». Грамадзяне абавязаны паасобна збіраць адкіды і выкідваць іх толькі ў санкцыянаваных месцах! Закон Рэспублікі Беларусь ад 20 ліпеня 2007 года №271-3 «Пра зварот з адкідамі» з'яўляецца асноўным нарматыўным праўным актам, што рэгулюе адносіны па звароце з адкідамі. У адпаведнасці з гэтым законам кожны грамадзянін нашай краіны абавязаны праводзіць паасобны збор адкідаў. Усе камунальныя адкіды, што ўтвараюцца на тэрыторыях населеных пунктаў, падлягаюць збору і выдаленню ў санкцыянаваных месцах захоўвання і пахавання адкідаў. Несанкцыянаванае месцаванне адкідаў, самадумнае іх пахаванне забаронены.
У Жыллёвым кодэксе Рэспублікі Беларусь № 428-З ад 28.08.2012, выразна прапісаны абавязак уласнікаў жылфонду (у тым ліку і прыватнага сектара) па зняволенні дамоў на вываз цвёрдых побытавых адкідаў з арганізацыяй, што аказвае такія паслугі. Вызначаны парадак аплаты за аказанне паслугі – не пазней за 25 дзень месяца, што ідзе за справаздачным, – на падставе выплатных дакументаў, што ўяўляюцца спажыўцу не пазней за 15 дзень. Плата за вываз ЦПА вылічаецца на падставе нормаў (нарматываў) спажыванні, пастаўленых мясцовымі выканаўчымі і распарадчымі органамі, а таксама тарыфаў на камунальныя паслугі ў адпаведнасці з заканадаўчымі актамі.
Такім чынам, згодна п. 5 артыкула 29 часткі 6 Жыллёвага кодэкса Рэспублікі Беларусь адмова ад заключэння дагавору з ЖКГ на вываз побытавых адкідаў не з'яўляецца прычынай неаказання гэтай паслугі і не вызваляе ўласнікаў жылога фонду ад занясення платы за аказаныя паслугі.
Налічэнне плат за вываз і абясшкоджванне ЦПА вырабляецца з разліку на кожнага зарэгістраванага. Калі хто-небудзь з сямейнікаў жыве не па месцы сталай рэгістрацыі, у ЖКГ патрэбна ўявіць пацвярджальны дакумент: для навучэнцаў на дзённым аддзяленні – даведку з месца навучання, для праходзілых службу ў войску – даведку з ваенкамата, пры жыцці на здымнай кватэры – дамову арэнды, пры знаходжанні ў лекавай установе – даведку, што пацвярджае гэта. Які пры часовай нябытнасці жыве па месцы рэгістрацыі патрэбна напісаць заяву для налічэння плат па месцы часовага жыцця. Ужываюцца палёгкі па аплаце паслугі: 50 адсоткаў для інвалідаў 1-й і 2-й груп – уласнікаў жылога памяшкання, ветэранаў Вялікай Айчыннай вайны.
У звязку з выкладзеным у выпадках адмовы прыватных домаўласнікаў скласці дамовы на аказанне паслугі па вывазе і абясшкоджванню цвёрдых побытавых адкідаў арганізацыя жыллёва-камунальнай гаспадаркі будзе змушана звярнуцца ў суд з адпаведнай пазоўнай вымогай.
Таксама зважаем насельніцтвы пра магчымасць звароту частковай «кампенсацыі» выдаткаў за аплату вывазу адкідаў: на прыёмных пунктах УП «Камунальнік» ужыццяўляецца закуп другарадных матэрыяльных рэсурсаў ад насельніцтва за наяўны разлік.
Адреса приемных пунктов УП «Коммунальник»:
- на тэрыторыі структурнага падпадзелу «Спецавтохозяйство» па адрасе: вул. Велікасельская, 38У; час працы штодня з 8.00 да 17.00, апроч суботы і нядзелі, абед з 13.00 да 14.00.
- на палігоне ЦКА (5 км на поўнач ад г. Маладзечна, да Захаду ад шашы Маладзечна – Вілейка); час працы штодня з 8.00 да 17.00, апроч суботы і нядзелі, абед з 13.00 да 14.00.
- ЖКП «Радашкавічы» - г.п. Радашкавічы, вул. Набярэжная, 1; час працы штодня з 9.00 да 16.00, апроч суботы і нядзелі, абед з 13.00 да 14.00.
- ЖКП «Чысці» - мяст. Чысці, вул. Гастэлы, 10; час працы штодня з 9.00 да 16.00, апроч суботы і нядзелі, абед з 13.00 да 14.00.
Цэны на закупляную другарадную сыравіну па стане на 25.06.2013:
Макулатура – 450 руб. за 1 кг
Шклабой – 400 руб. за 1 кг
ПЭТ-бутэлька – 1 500 руб. за 1 кг
Рыззё – 200 руб. за 1 кг
Не цяжка падлічыць, што пры паасобным спосабе збору смецця грамадзяне могуць вярнуць больш паловы сваіх выдаткаў.
Правілы паасобнага збору адкідаў (выкідваем адкіды ў слушны кантэйнер):
Макулатура: газеты, часопісы, рэкламныя лістоўкі, кнігі, папяровыя пакеты, скрынкі, кардон.
НЕ ВЫКІДВАЙЦЕ ў кантэйнер для макулатуры: пакаванне «ТЭТРАПАК», папера для факса, тэрмапапера, шпалеры, фотапапера.
Шкло: шкляныя бутэлькі, банкі, шыба.
НЕ ВЫКІДВАЙЦЕ ў кантэйнер для шкла: аўтамабільнае сцякло, люстэркі.
Пластык: пластыкавыя бутэлькі і пакаванне для побытавай хіміі.
НЕ ВЫКІДВАЙЦЕ ў кантэйнер для пластыку: пакаванне «ТЭТРАПАК», падгузкі, металізаваная плёнка, пластыкавыя электронныя прылады, кабелі, цацкі, плёнка, кантэйнера з-пад яек.